Queensday in Malawi

Het is 30 april 2013, Koninginnedag. De laatste Koninginnedag voor waarschijnlijk de komende 40 jaar. Heel jammer dat ik daar niet bij kan zijn, maar ik gok dat volgend jaar Koningsdag niet veel anders zou zijn dan dit jaar Q’day, dus heel veel mis ik niet

Vandaag heb ik dus geen Koninginnedag gevierd, maar ben ik super vroeg opgestaan. Om 5:30u stond ik naast mijn bed. Stiekem moesten we al om die tijd vertrekken, maar ik wist dat de meesten toch altijd te laat komen. Ik stond zo vroeg op het programma om samen met Pachalo en Eluby ‘gras te maaien’. We vertrokken zo vroeg omdat het later op de dag te heet is om dat soort activiteiten te doen.

Vorige keer stonden we zelfs al om 5:00u in de vroege ochtend klaar om maïs te oogsten. Dit keer was het dus gras maaien. Daarnaast was het ook nog eens een heel eind lopen naar de plek van bestemming. Ongeveer een uur lang deden we erover. Eenmaal aangekomen bleek dat het niet echt om gras ging dat gemaaid moest worden, maar meer een soort riet dat van de grond afgehakt moest worden. Ik kreeg een sikkel (zo’n maanvormig instrumentding) in mijn handen geduwd en werd uitgelegd hoe ik te werk moest gaan.

Ik voelde me een grote kneus. Ten eerste omdat het best zwaar was en alle mensen om mij heen er geen moeite mee bleken te hebben. Ten tweede omdat ik daar stond te springen en te hupsen vanwege de prikkels van de zaadjes van een bepaalde plant. Die zaadjes dringen je kleren door en prikken dan lekker in je billen en benen. Sta je daar te midden van die kuise Afrikanen lekker in je broek te graaien. Gelukkig bleek later dat ik de botte sikkel had gekregen en dat zelfs de akoeda’s het dan een stuk lastiger vonden om het riet eraf te krijgen. Pfoe, zo’n slappeling ben ik dus gelukkig ook niet.

Toen werd er van een stapel riet een grote baal gemaakt en aan elkaar geknoopt. ‘Zet maar op je hoofd.’ zeiden ze tegen me. Dat doe ik dus niet. Ik leg hem op mijn schouder, wat ook best prima gaat. Misschien is het stom, maar ik voel me gewoon een oen als ik als azungu ook probeer iets op mijn hoofd te dragen. Het gaat gewoon niet. Daar moet je vanaf jongs af aan voor getraind zijn! Je ziet hier meisjes van zes al met een bos takken op hun hoofd lopen. Toen ik zes was lag ik door de Lego te rollen.

Toen ik thuis kwam, om 9 uur, ben ik op bed gestort en ben ik in slaap gevallen. Om 12:30u werd ik pas weer wakker. Oeps! Nu zit ik dit te schrijven. Zo’n denderende Koninginnedag is het voor mij dus niet. Maar vanavond is nog wel het plan om cakejes te versieren met oranje glazuur. Toch nog een beetje oranje hier in het verre Malawi!

Vorige week hadden wij een voetbaltoernooi. Vorige maand was er ook een voetbalwedstrijd en ik had toen verkondigd dat het mij wel heel leuk leek om ook mee te doen. Toen werd er naar me gesnauwd dat meisjes helemaal niet horen te voetballen. Toen ik de teams zag, bestaande uit grote gespierde negers, was ik stiekem toch blij dat ik niet mee mocht doen. Toch had ik deze keer wel echt zin om mee te doen met voetbal.

Het voetbaltoernooi werd gehouden bij YODEP, een ander project. Het was een toernooi tussen alle projecten. Er waren poultjes gemaakt en er werd vier tegen vier gespeeld. Het voetbalveld was van steen en de meesten hadden hun voetbal- of dichte schoenen meegenomen. Later bleek dat er op BLOTE voeten gespeeld moest worden. Op een betonnen grond. De reden hiervoor was dat bij de meeste projecten ook lokale members meededen. Waaronder bijvoorbeeld straatkinderen. Zij hebben helemaal geen schoenen. Dan zou het oneerlijk zijn als de anderen wel op schoenen mochten spelen. Vooruit dan maar, op blote voeten.

Na een paar wedstrijdjes gezien te hebben, kreeg ik ook wel heel veel zin om mee te doen. En dat deed ik! Na een paar wedstrijdjes kregen de azungu’s die meededen alleen nogal last van hun voeten. Ik had bijvoorbeeld ook twee grote blaren. En Hessel, die ook bij mijn project zat, had zijn heeeeele voeten opengehaald. Ik heb nog nooit van mijn leven zo’n grote blaar gezien. Arme jongen. De akoeda’s hadden echter nergens last van. Zij zijn gewend om overal rond te banjeren op blote voeten. Al met al was het een zeer geslaagd toernooi. Het was heel gezellig en het allermooiste was nog dat wij, LIYO, kampioen zijn geworden! Olé!

De dag erna hadden wij een Youth meeting in Ngauma, een lekker eindje lopen. Lisanne en ik gingen mee met een member. We moesten een topic voorbereiden om met de youth over te discussiëren. Dat moesten we van tevoren doen, alleen wisten we niet zo goed waarover. Eerst was ons idee om het over homoseksualiteit te houden. Natuurlijk heel interessant om zo’n taboe hier aan te kaarten. We hebben hier uiteindelijk toch niet voor gekozen, omdat je eigenlijk al weet dat iedereen ertegen is. Dan komt er waarschijnlijk niet echt een discussie op gang. Toen hebben we ervoor gekozen om het over de relatie tussen een man en een vrouw te houden.

We hadden een paar vragen bedacht en uiteindelijk zouden we dan overgaan op vragen als: ‘Zou je het je partner moeten vertellen als je HIV/aids hebt?’ en ‘Zou je je moeten laten testen voordat je sex hebt met je partner’.

Toen we daar aankwamen bij de school bleek dat we deze youth meeting hadden bij een ‘Aids toto’ groep (een aids preventie groep). Wij waren hierdoor een beetje in verwarring gebracht, want we hadden ook een paar vragen bedacht die niet echt relevant voor het onderwerp aids waren. Toen hebben we besloten te improviseren en ons vooral te richten op het onderwerp HIV/aids en hoe je het kunt voorkomen.

Wij stelden hen vragen in het Engels en de member vertaalde deze voor de klas. Het bleek dat ze nog heel veel kennis miste over het onderwerp sex. Toch waren ze wel heel erg geïnteresseerd en stelden ze veel vragen. De meesten wisten bijvoorbeeld niet eens wat een SOA was en hoe een condoom gebruikt moest worden. Helaas hadden Lisanne en ik er niet op gerekend dat dit zou gebeuren en hadden we geen voorbeeld van een condoom meegenomen. Toen heeft onze member een condoom op het bord getekend en het uitgelegd.

Wat wel een beetje jammer was, was dat hij niet heel erg serieus over het onderwerp praatte. Natuurlijk is het wel belangrijk om de jeugd af en toe een beetje te laten lachen om ze bij de les te houden en zeker omdat ze dit zo een spannend onderwerp vinden. Maar hij gaf ook wel een heel slecht voorbeeld. Lisanne en ik hadden duidelijk verkondigd dat als je sex hebt, je ALTIJD een condoom moet gebruiken. (De pil en andere anticonceptiemiddelen zijn niet zo bekend hier of heel duur en ze zijn ook nog te jong om al kinderen te willen krijgen). We hadden dit ook heel groot op het bord geschreven: ‘ALWAYS use a condom!’.

Toen de member vervolgens een condoom op het bord ging tekenen zei hij: ‘Ik weet niet precies hoe het eruit ziet, ik gebruik het nooit.’ Een slechter voorbeeld kun je niet geven!!! Dat was wel een klein minpuntje, maar voor de rest was het heel leuk om te doen. We hebben ze hopelijk een duidelijke boodschap mee kunnen geven. Ik ben toch bang dat de meesten zoiets hebben van: ‘Ach, mij overkomt dat toch niet.’ Toch hoop ik dat er een paar kids tussen zaten die er wél van geleerd hebben!

Later die dag zouden we eigenlijk nog een keer voorlichting moeten geven aan een groep jongeren, maaaaar dat ging plotseling niet door, want er was een begrafenis. En wij moesten erheen. We moesten. Dat hoorden we ook pas die dag zelf. Maar het schijnt dat als er iemand in jouw community overlijdt, je respect toont door naar zijn/haar begrafenis te komen. We moesten ons heel erg haasten, want we zaten nog in Ngauma en we moesten naar Mpunga. We stormden ons huisje binnen en ondertussen kwam er al een hele grote groep langs lopen, wat blijkbaar onderdeel was van de ceremonie. Ik had nog een broek aan en ik moest een chitenge, een lappa, aan op de begrafenis.

Toen ik klaar was zijn we naar de grote groep mensen gesneld. Zodra we bij de groep aankwamen, moesten we stil zijn. Als je praatte, was dat respectloos tegenover de overledene. Er was nog wel een klein groepje mensen die heel mooi tweestemmig liedjes aan het zingen waren. Toen we bij de begraafplaats aankwamen werden mannen en vrouwen van elkaar gescheiden. Gelukkig was ik samen met Lisanne en volgden we een groepje vrouwen. Ik keek om me heen op de begraafplaats. Sommige graven hadden netjes een grote steen op het graf liggen, maar bij anderen lag er een bultje zand met daarin een klein kruis van takken of zelfgesneden hout.

Wij zaten helemaal achteraan, naast een groot stenen graf. Het gezang ging nog even door en na een tijdje begon de ceremonie. Ik kon het niet goed horen en als ik het wel had gehoord, had ik het toch niet kunnen verstaan want alles was in Chichewa. Af en toe begon een ander groepje vrouwen met een paarse rokken en hoofdlappen tussendoor een liedje te zingen.

Ondertussen lieten ze volgens mij de kist, of in ieder geval het lichaam, het gat in laten zakken. Ik kon vervolgens niet zo goed zien wat er toen precies gebeurde, maar het leek of er allemaal mannen op het graf aan het inhakken waren. Ik denk dat ze toen het gat vol schepten met zand. Daarna gebeurde er wel iets raars. Een paar familieleden werden omstebeurt langs het graf geleid.

De eerste was een vrouw. Zodra ze langs het graf liep, begon ze extreem te jammeren. Daarvoor had ik haar nog helemaal niet gehoord. De volgende was een oudere vrouw. Ook zij begon bijna te schreeuwen toen ze erlangs liep. De hele begrafenis lang had ik niemand horen huilen, maar opeens op dat moment begonnen ze te huilen voor hun leven. Ja logisch, natuurlijk huil je op een begrafenis van een geliefde of familielid, maar het leek bijna of ze een toneelstukje aan het opvoeren waren voor de rest. De man die langs het graf liep, liet geen traan. Mannen horen niet te huilen.

Daarna hebben we nog even gezeten en toen was de ceremonie klaar. Toen dat werd verkondigd, wisten de meeste mensen niet hoe snel ze weg moesten komen van de begraafplaats. Ze waren bijna aan het rennen. Dat vond ík nou nogal respectloos overkomen. Bijzonder cultuurtje toch weer.

Als laatste ben ik afgelopen weekend naar Cape Maclear geweest. Een prachtige ‘kust’ van het grote meer Lake Malawi. We gingen met een hele grote groep erheen, met achttien man (plus chauffeur en bijrijder). In een busje waar maar zestien personen in horen te passen… Maar we zijn in Afrika, dus het paste. Er valt eigenlijk vrij weinig over te vertellen, behalve dat het er prachtig was en dat ik heerlijk heb gerelaxt. Lekker in het zonnetje gelegen, cocktailtje erbij. Dat mag ook wel eens! Het was een heerlijk weekend. En een mooie afsluiter met alle lieve leuke gezellige mensen van alle projecten.

Over twee dagen ben ik jarig. Deze dag, donderdag 2 mei, is tegelijkertijd mijn laatste dag op het project. Dit zal een hele bijzondere dag worden. ’s Avonds vieren we naast mijn verjaardag ook onze goodbye-party en ga ik een heerlijk feestje bouwen om mijn geweldige avontuur in Afrika af te sluiten. Het zal een mooie maar ook emotionele dag worden.

Lieve mensen, ik zie jullie gauw!

Dikke kus Nina

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *